Như tất cả các ngành khác, nghệ thuật, điêu khắc, âm nhạc hay nấu ăn, ngành nước hoa cũng cần có một hệ thống sắp xếp và phân loại chỉnh chu. Vì thế, các họ và các nhóm hương nhỏ ra đời. Tuy nhiên, không như các ngành khác, cảm nhận về mùi hương rất cá nhân nên khó có thể có được một hệ thống phân loại toàn cầu. Mặc dù được đề xuất từ năm 1984, bởi “La Société Française des Parfumeurs” (Hiệp hội nước hoa của Pháp) , “Bảng phân loại 7 họ hương chính” nhưng nó vẫn không ngăn được sự xuất hiện của “Vòng tròn mùi hương” của Micheal Edwards vào 1992 cùng hàng loạt hệ thống phân loại khác nhau của các Công ty điều chế (Fragrance House).

Tuy cách phân loại mùi hương của Pháp, tức chia thành 7 nhóm hương chính vẫn còn có một vài tranh cãi (thực ra hệ thống nào cũng có tranh cãi) nhưng nó luôn là một tham khảo, đối chiếu quan trọng trong ngành công nghiệp nước hoa. Thế nên hôm nay, tôi xin giới thiệu đến các bạn hệ thống này và tại sao nó hữu dụng cho những người nghiệp dư cũng như giới chuyên môn trong nước hoa.

Tại sao lại cần hệ thống hóa mùi hương?

Đầu tiên, việc phân loại giúp ích gì cho người tiêu dùng?

• Đứng trên góc độ người dùng, tôi thấy nó khá hữu ích cho những người mới tập tành dùng nước hoa hay đã sành sỏi. Nó giúp bạn xác định được họ hương ưa thích của bản thân. Giúp bạn khám phá thêm nhiều nhóm hương thú vị trong cùng một họ hương. Hay giúp bạn tránh những mùi hương trong họ hương mà bạn không thích, mỗi khi phải buy blind chẳng hạn. 
• Và như thế, nó còn giúp những người tư vấn nước hoa cũng như những site thông tin về nước hoa dễ dàng phân loại và hướng dẫn cho người tiêu dùng.

Còn đối với giới chuyên môn, một bảng phân loại cho phép:

• Giúp cho việc giao tiếp và miêu tả mùi hương trở nên thuận tiên hơn. Ví dụ, ê kíp Marketing yêu cầu làm một mùi Citrus thì perfumers và evaluators sẽ dễ dàng tìm được những mùi hương thích hợp.
• Theo dõi các diễn tiến vận động và tiến hóa của môt họ hay nhóm hương. Ví dụ sự liên hệ giữa Coriandre Jean Couturier và Idylle Guerlain.
• Dễ dàng sắp xếp cũng như tìm kiếm những mùi hương cùng họ, cùng nhóm.

7 họ hương của Hiệp hội nước hoa Pháp

Xuất hiện lần đầu tiên vào năm 1984 và được tiếp tục hoàn thiên đến năm 2001 với 7 họ hương chính. Mỗi “họ hương” lại chia thành những “gia đình” hương nhỏ nữa, mà tôi gọi ở đây là “nhóm hương”, có tổng cộng 47 nhóm hương.

Mỗi năm François Robert cùng các cộng sự nhận hàng ngàn, hàng trăm mẫu nước hoa để phân loại vào 7 họ * sau:

• Citrus (Hespéridé): Họ này gắn liền với những lọ Cologne, hương bưởi, cam, chanh, quýt,…Có thể kể đến Jean Marie Farina, Eau Sauvage, Cologne Thierry Mugler, CK One.

• Floral (Florale): Họ Hoa bao gồm tất cả những chai nước hoa có note chính là hương hoa. Ví dụ như J’adore Dior, Diorissimo, Chanel n°5.

• Fougère: Họ này tập hợp những chai nước hoa mà accord chủ đạo là Fougère (tức Lavender, Gỗ, Rêu sồi, Coumarine, Bergamote, Hoa phong lữ Géranium). Một số chai nước hoa nổi trội có thể kể đến Jicky, Brut Fabergé, Drakkar Noir, Equipage Hermès.

• Chypre: Họ hương này được lấy tên theo chai nước hoa mùi Chypre Coty, 1917 mà trong đó accord chính gồm : hương Hoa, Rêu Sồi, Bergamote, Patchouli, Ciste Labdanum. Tiêu biểu có:  Miss Dior Original, Narciso For Her, Aromatic Elixir, Antaeus Chanel.

• Woody (Boisé): Gỗ là họ hương được cấu thành bởi những note gỗ như Vetiver Hương Bài, Patchouli Hoắc Hương, Sandalwood Đàn Hương, Cedarwood Tuyết TùngTerre d’Hermès, Déclaration, Kenzo Homme,..hiện diện trong danh sách. Tuy thế vẫn có chỗ dành cho những cô nàng yêu gỗ như:  Dolce Vita Dior, Féminité du Bois Serge Lutens.

• Oriental: (hay còn gọi là họ Phương Đông) Đôi khi họ hương này cũng được mang tên Amber, vì accord Amber (Vanille, Ciste Labdanum,..) là một trong những accord quan trọng của họ này. Ngoài ra còn có note Đậu Tonka (Tonka Bean) hay note Động Vật. Habit Rouge, Samsara, Opium, Angel, Kenzo Amour, …là những chai nước hoa tiêu biểu của họ này.

• Leather (Cuir): Họ này chứa những note khá “khô” như da thuộc, khói, thuốc lá, gỗ cháy…Có thể kể đến : Bel Ami Hermès, Narciso Rodriguez For Him, Cuir de Russie Chanel.

47 nhóm hương của 7 họ hương

Thực ra đối với các bạn không chuyên trong ngành thì các nhóm hương này chỉ mang tính chất tham khảo. Có thể đọc để biết sự phức tạp của bảng phân loại. (Lưu ý: tôi dịch các nhóm hương từ tiếng Pháp qua tiếng Anh, tuy thế tôi vẫn giữ thứ tự họ hương đứng trước các nhóm nhỏ để dễ phân biệt).

CITRUS: Citrus, Citrus Spicy, Citrus Aromatic, Citrus Floral Chypre, Citrus Floral Woody, Citrus Musk.

FLORAL (Hoa): Solifloral, Floral Musk, Bouquet Floral, Floral Aldehyde, Floral Green, Floral Woody Fruity, Floral Woody,  Floral Marine, Floral Fruity.

FOUGÈRE: Fougere, Fougere Floral Amber, Fougere Amber Soft, Fougere Spicy, Fougere Aromatic, Fougere Fruity.

CHYPRE:  Chypre, Chypre Fruity, Chypre Floral Aldehyde, Chypre Leather, Chypre Aromatic, Chypre Green, Chypre Floral.

WOODY (Gỗ): Woody, Woody Conifer Citrus, Woody Amber, Woody Aromatic, Woody Spicy Leather, Woody Marine, Woody Fruity, Woody Musk.

ORIENTAL (Phương Đông): Amber Soft, Amber Floral Spicy, Amber citrus, Amber Floral Woody, Floriental (Amber Floral), Amber Floral Fruity. 

LEATHER (Da thuộc) : Leather, Leather Floral, Leather Tobacco.

Fragrance Wheel của Michael Edwards

Như đã nói ở trên, ngoài 7 họ hương của Hiệp hội Nước Hoa Pháp, còn có nhiều cách phân loại khác, mà tiêu biểu là “Vòng tròn mùi hương” ( Fragrance Wheel ) của Michael Edwards. So với bảng phân loại “7 họ hương” thì cách sắp xếp này (theo một số nhận định) “cụ thể” hơn rất nhiều, do ông chia thành rất nhiều nhóm hương nhỏ khác nhau, ví dụ Floral chia thành Rose, Jasmine,…Cá nhân tôi lại thích cách chia thành 7 nhóm vì nó súc tích và trực quan hơn. Nếu bạn đã từng cầm cuốn Fragrances of the World thì sẽ hiểu tôi nói gì.

Làm sao biết mùi bạn thích thuộc họ hương nào? Cách nhận biết một nhóm hay họ hương của 1 lọ nước hoa 

Trên thực tế, việc xếp một chai nước hoa nào đó vào nhóm hay họ hương nào là khá khó khăn, ngay cả đối với những người trong nghề. Công việc này được giao cho một nhóm người cố định để có phương cách phân loại khách quan nhất. Nói vậy không có nghĩa là dân amateur không làm được công việc xếp loại những chai mình thích vào cùng một nhóm. Mọi việc đều có cách giải quyết của nó ;).

Đầu tiên, một việc nên làm là bạn chọn một hệ thống phân loại cố định và có thể tin tưởng được. Một là của Hiệp hội Nước Hoa Pháp, hai là Michael Edwards. Hệ thống phân loại của Fragrantica hơi không đáng tin cho lắm. Việc này giúp bạn ban đầu xác định được chai nước hoa của mình thuộc họ nào.

• Trang web của Michael Edwards : http://fotwcom.3ptechnology.com.au/Brands cho phép bạn tìm kiếm họ hương của chai nước hoa. Nó cũng suggest cho bạn những chai cùng họ hay nhóm mùi để bạn tham khảo. Tôi kiểm tra thấy các suggestion khá thú vị và có phần đúng (hơn fragrantica, điểm trừ là nó ít dữ liệu nước hoa hơn fragrantica).
• Trang web của Hiệp hội Nước Hoa Pháp cho phép bạn tìm kiếm họ của chai nước hoa, tuy nhiên nó không đưa ra đề xuất và site bằng tiếng Pháp nên có lẽ không tiện cho người dùng Việt Nam.
• Ngoài ra, trên trang của Nose, có một chương trình để tìm ra nước hoa phù hợp với bạn dựa trên 5 chai nước hoa bạn đang dùng hay thích : http://nose.fr/en/customer/account/login/referer/aHR0cDovL25vc2UuZnIvZnIvbXlub3NlL3dlbGNvbWUvaW5kZXgv/?___from_store=fr . Đây là một công cụ rất hay và khá chính xác. Tôi đã thử và khá hài lòng với những đề nghị của nó. Điểm yếu là nó hầu như đưa ra suggestion cho Niche perfume, k có Mainstream perfume.

Một khi bạn có chút ý tưởng về chai nước hoa bạn đang thuộc họ hương nào thì bạn có thể bắt đầu tập ngửi và khám phá xem tại sao nó lại có họ hương như vậy. Ví dụ,

• Các chai có mùi ngọt lịm như La vie est belle chẳng hạn sẽ thuộc họ Oriental.
• Các chai chứa nhiều note cam chanh quýt sẽ thuộc Citrus.
• Toàn note hoa nhưng không có những note “tối” như Rêu Sồi hay Patchouli sẽ thuộc họ Floral.
• Ngược lại có thể thuộc họ Chypre.
• Các chai có mùi “sạch sẽ”, nhiều note aromatic như oải hương, rosemarry,.. có thể là Fougere. 
• Nhiều note khô, khói,  da thuộc sẽ là họ Leather.
• Còn nhiều gỗ cứng cáp, khô ngái hay ẩm ướt, dịu dàng thì có thể thuộc họ Gỗ.

Việc xác định này còn giúp cho bạn biết cách bảo quản nước hoa thích hợp. Nếu họ Citrus thì hoàn toàn k nên để ở nơi có ánh sáng chẳng hạn. (Đọc thêm ở bài Nước hoa có han sử dụng không?)

 

---

By LeLan/aperfumecatcher.com

Tất cả bài viết ở Blog này đều do mình viết bằng kiến thức mình tích lũy qua trường lớp và kinh nghiệm làm việc. Nếu các bạn muốn đem bài viết đi đâu, xin đừng chỉnh sửa và nhớ ghi rõ tên tác giả+link dẫn về bài gốc ở Blog A perfume-catcher. 

Nếu các bạn có bất cứ câu hỏi nào,  các bạn có thể comment ở dưới hay post trên trang facebook của mình my page facebook.

Đừng quên subscribe bằng email để nhận thông tin về những bài sắp tới nhé.

Cám ơn các bạn.

---

*Bài viết có tham khảo định nghĩa nhóm và họ hương của La Société Française des Parfumeurs.